Dünya sisteminin ekonomik ve siyasi ilişkiler bütününün son yılları, özellikle 1989'dan sonra başladığı varsayılan dönem, birçok açıdan Hegel'in "kötü sonsuz" dediği bir olguya örnek oluşturacak özellikler taşıyor. Hegel "kötü sonsuz"u bir başlangıcı olmasına karşılık sonu olmayan bir süreç olarak betimliyordu. 1 989'dan sonra giderek yeni, geri çevrilemez, durdurulamaz bir sürecin, küreselleşme sürecinin başladığı ileri sürülüyor. Bugün, artık tarih bitmiş, liberal demokrasi ve piyasa ekonomisi bütün zamanlar için kalıcılık kazanmıştır. Bu Hegel'in "kötü sonsuz"u gibi başı olan, ama sonu olmayan bir süreç değilse nedir acaba? Ama, Hegel' in "kötü sonsuz" olarak betimlediği süreç, felsefi ve mantıksal olarak olanaksızdır. Çünkü bir sürecin başı varsa sonu da mutlaka olmak zorundadır. Buna karşılık eğer bir sonsuz söz konusuysa bunun başlangıcı da olamaz. Diğer taraftan, "kötü sonsuz" kavramı, olanaksız bir duruma işaret etmesinin yanı sıra sürekli büyüyen, karmaşıklaşan ama bir türlü dönüşemeyen bir süreci de betimler. "Kötü sonsuz", marazi bir süreçtir de aynı zamanda. İnsan biyolojisinde akromegali (bir organın normal sınırlarını aşarak büyümeye devam etmesi) ya da sürekli büyüyen kanserli hücreler bu "kötü sonsuz" kavramının taşıdığı anlama bir örnek oluşturabilirler. Bu bağlamda Engels "kötü sonsuz"u değişemediği için giderek canavarlaşan bir organik süreç olarak da görür. Biyolojiden ve doğadan ekonomiye geçerek, son yıllardaki kimi şirket evliliklerinin yarattığı ekonomik yapıları anımsayabiliriz. Eğer edebiyat alanına geçersek, örneğin Beckett' in kimi yapıtlarını, "Godo'yu Beklerken" (En attendent Godot) ve Oyunun sonu (End Game) adlı oyunlarını, "kötü sonsuz" üzerine birer çalışma olarak da okuyabiliriz: Bir türlü sonu gelmeyen ve giderek saçmalaşan bir bekleyiş, bir kâbus... Evet, belki savunucuları (kuramcıları) farkında değiller ama Küreselleşme ve Yeni Dünya Düzeni yazınının savunduğu, göklere çıkardığı gelişmeler de işte böyle bir "kötü sonsuz"a örnek oluşturuyor: Geri çevrilemez, durdurulamaz, engellenemez bir süreç... Liberal demokrasinin, serbest piyasa sisteminin (kapitalizmin),nihai zaferi...

---